Działalność nierejestrowana w pigułce

Ostatnio wiele osób pyta, jak to jest z tą działalnością nierejestrową, więc postanowiłam zebrać wszystkie informacje w pewnego rodzaju kompendium. Okazuje się, że

• Definicja – czyli jakie warunki trzeba spełnić, żeby prowadzić działalność bez obowiązku rejestracji.

Przepisy Ustawy Prawo przedsiębiorców, które zaczęły obowiązywać 30.04.2018 r. znoszą obowiązek rejestracji działalności gospodarczej w przypadku, gdy:

1. 1. miesięczne przychody z tej działalności nie przekraczają kwoty 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę (tj. w 2018 r. kwoty 1050 zł),
   2. a osoba podejmująca taką działalność nie prowadziła działalności gospodarczej w okresie poprzednich 60 miesięcy.

Z uwagi na wyjątek (wynikający z art. 195 Ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej), jeśli wyrejestrowałeś swoją działalność przed dniem 30.04.2017 r. i nie prowadzisz jej do dnia dzisiejszego to możesz prowadzić działalność nierejestrowaną bez konieczności odczekania kolejnych 5 lat.

• Gdzie zgłosić prowadzenie działalności nierejestrowej?

To nie prawdopodobne, ale nie trzeba tak naprawdę nic robić, aby taką działalność podjąć. Tzn. nie zgłaszamy tego faktu ani do CEIDG ani do US ani do ZUS. Taka działalność nie ma numeru NIP ani Regon. Oczywiście są wyjątki od tej zasady, ale o tym niżej.

• Wykluczenia możliwości prowadzenia działalności nierejestrowej.

1. 1. Działalność w formie spółki cywilnej,
   2. Działalność, do której wykonywania konieczna jest koncesja, pozwolenie lub wpis do działalności regulowanej.

• ZUS

Działalność nierejestrowa nie podlega zwolnieniu ze składek ZUS, jak to pierwotnie zapowiadano.

Tak więc osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, mimo, że sama do ZUS nie musi się zgłaszać, ani też nie odprowadza za siebie składek, traktowana będzie przez ZUS jak osoba zawierająca zwykłą umowę zlecenie.

W tej sytuacji zleceniodawca będzie musiał taką osobę zgłosić do ZUS i opłacić za nią, należne od kwoty wynagrodzenia, składki.

• Podatek dochodowy PIT

Działalność nierejestrowana nie jest zwolniona również z podatku dochodowego, ale nie trzeba wyliczać i odprowadzać zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku. Uzyskane w ciągu roku przychody oraz poniesione koszty należy wykazać w rozliczeniu rocznym (wraz z innymi dochodami osobistymi) w rubryce „przychody z innych źródeł”.

Dochody te podlegać będą opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Oznacza to, że zastosowanie będzie tu mieć skala podatkowa (stawki PIT w wysokości 18% i 32%). Niemożliwe zaś będzie zastosowanie stawki liniowej 19%

• Co z podatkiem VAT? 

Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, o ile nie dokona dobrowolnego zgłoszenia do VAT, nie będzie podlegać temu podatkowi, korzystając ze zwolnienia na podstawie art. 113 Ustawy o VAT.

W konsekwencji oznacza to możliwość wystawiania zwykłych rachunków lub faktur bez VAT (zamiast faktur VAT), jak również brak obowiązku składania deklaracji VAT oraz wysyłania Jednolitego Pliku Kontrolnego.

Powyższe zwolnienie nie dotyczy działalności, których wykonywanie obliguje do rejestracji do VAT, tj. m.in.: świadczenie usług prawniczych lub w zakresie doradztwa. Wówczas sprzedaż dokumentowana jest fakturami VAT, a czynny podatnik VAT zobligowany jest do: prowadzenia rejestrów VAT sprzedaży oraz zakupów, składania deklaracji VAT i przesyłania plików JPK.

Co ważne, aby prawidłowo dokonać rozliczeń w zakresie podatku VAT, należy posiadać NIP. W przypadku gdy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie posiada NIP-u, powinna wystąpić o jego przyznanie, składając w urzędzie druk NIP-2.

• Dokumentacja dotycząca podatku dochodowego przy prowadzeniu działalności nierejestrowej

Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie jest obowiązana do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, ksiąg rachunkowych ani innej ewidencji dla celów podatku PIT. Natomiast jest obowiązana do ewidencjonowania uzyskanych przychodów (oraz ewentualnie poniesionych kosztów) i odprowadzenia z tego tytułu należnego podatku dochodowego.

Zgodnie z ogólnymi przepisami, będzie zatem wydawała swoim klientom i kontrahentom:

1. faktury VAT, jeśli jest podatnikiem VAT
2. lub faktury bez VAT, gdy nie jest podatnikiem VAT.

Faktura taka powinna zawierać:

– datę wystawienia,

– numer kolejny,

– imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,

– nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,

– miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,

– cenę jednostkową towaru lub usługi,

– kwotę należności ogółem

– jeśli jest zwolniony z VAT to podstawę zwolnienia: art. 113 ust. 1 ustawy o VAT

Na podstawie wystawionych rachunków, kwoty przychodów należy następnie ująć w zbiorczym zestawieniu w postaci uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. Ewidencja taka może być prowadzona w dowolnej formie – na kartce papieru, bądź w formie tabelki w Excelu. Zestawienie takie będzie ostatecznie bazą do określenia podstawy opodatkowania i obliczenia należnego podatku dochodowego.

• Dokumentacja dotycząca podatku VAT przy prowadzeniu działalności nierejestrowej

Osoby prowadzące działalność nierejestrową zobowiązane są do prowadzenia dziennej uproszczonej ewidencji sprzedaży, w której należy wpisywać kwoty sprzedaży za dany dzień, a na żądanie nabywcy należy wystawić fakturę sprzedaży. Ewidencja sprzedaży powinna zawierać:

– liczbę porządkową,
– datę sprzedaży,
– numer dokumentu sprzedaży,
– wartość sprzedaży,
– wartość sprzedaży narastająco,
– można również ująć dane kontrahenta.

• Kiedy działalność nierejestrowa staje się działalnością gospodarczą?

Po przekroczeniu w danym miesiącu przychodu 1.050 zł (a w 2019 r. – 1.125 zł), działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu.

W przypadku, osoba wykonująca działalność gospodarczą składa wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu.

Do kwoty przychodu ze sprzedaży nierejestrowej należy zaliczyć wszystkie przychody, nawet jeśli jeszcze nie zostały otrzymane. Przychody pomniejsza się o udzielone rabaty i wartości zwróconych towarów.

• Podsumowanie